De laatste jaren zijn er veel ontwikkelingen zichtbaar geworden omtrent het thema “slapen”. We zien steeds vaker dat de baby veel gedragen wordt, lange tijd in slaap wordt gewiegd, voor lange tijd op de ouder slaapt en met de huidige technieken zoals babyfoon met camera in de gaten gehouden wordt tijdens het slaapje. Het is allemaal uit liefde en goedbedoeld, en in het prille begin ook zeker belangrijk voor de hechting.
Toch, op een gegeven moment, is het raadzaam je kindje óók rustig aan te laten wennen aan het zelfstandig in slaap vallen in eigen bedje. Het zal de slaapkwaliteit bevorderen, eigen autonomie geleidelijk aan stimuleren en je voorkomt hiermee dat er onhandige slaapassociaties worden gecreëerd, die hoe langer je er mee wacht, hoe moeilijker te ontwennen zijn. En zeker als je kindje binnenkort naar het kinderdagverblijf zal gaan, is het raadzaam hier tijdig mee te beginnen. (hier zal tzt ook een artikel over komen, waarin ik uitleg waarom dit juist voor je kindje zo belangrijk is en waar vaak nog net te weinig bewustzijn op is)
In dit artikel zullen er praktische tips en uitleg gegeven worden omtrent het thema slapen. Ik hoop hiermee jullie als ouder ondersteuning te kunnen bieden en een beetje wegwijs te maken hoe dit aan te pakken. Ook hoop ik mede zorg te kunnen dragen aan een soepele, zachte overgang van thuis naar het kinderdagverblijf. Iets waar zowel jullie baby, als ook jullie zelf veel profijt van zullen hebben.
De voorbereiding
Het is raadzaam om minstens een maand voor aanvang op het kinderdagverblijf te beginnen met de voorbereiding om je kindje (in ieder geval overdag) zelfstandig in slaap te leren vallen in eigen bedje. En eigenlijk nog beter vanaf 4-6 weken.
Hiervoor heb je nodig:
- liefde en vertrouwen
- rust en regelmaat
- een stukje basiskennis
- je intuïtie
- in afstemming zijn met je baby
Met deze basis kun je je kindje op een veilige, geborgen, liefdevolle en gedegen manier zelfstandig leren slapen in eigen bedje.
Mocht er sprake zijn van zwangerschaps- en/of geboortestress/ trauma, dan bestaat de kans dat je baby iets meer nodig zal hebben. Hierover meer in dit artikel.
Een waardevol, praktisch en ondersteunend boekje dat je op weg kunt helpen omtrent het slapen is:
PrikkelProofPlan, geschreven door Kim Vervuurt – Medisch Pedagogisch Zorgverlener
In dit boekje wordt basiskennis en praktische informatie gegeven over hoe je in de eerste 6 maanden je baby zelfstandig leert slapen en een slaapritme vindt. Dit geheel aangepast en in afstemming op jullie baby.
Dit boekje stond bij mij aan de basis toen ik net met baby’s begon te werken.
Extra slaaptips:
Praktische informatie
Slaap-, wakker- en voedingstijden baby’s
Allereerst is het handig om op te hoogte te zijn van wat de gemiddelden zijn wat betreft de wakkertijd (de tijd dat de baby wakker is), duur slaapjes per keer en aantal voedingen per etmaal qua leeftijd.
Slaapcycli
Daarnaast is het ook goed te weten dat de slaapcycli van baby’s in verhouding tot volwassenen een stuk korter zijn en “andersom”. Een slaapcyclus duurt ongeveer 45 minuten. Je zult vaak merken dat je baby na 45 minuten even wakker wordt. Als je je baby even de ruimte en tijd-, en eventueel een speentje geeft, en niet direct uit bed haalt, zul je merken dat er vervolgens een tweede cyclus aan gekoppeld wordt.
Hierdoor wat betreft de babyfoon met camera’s, ze zijn handig, maar spring niet direct op bij elke beweging of geluid. Geef je baby de ruimte om weer door te slapen.
De slaapcycli zijn onder te verdelen in 2 hoofdfases:
- De REM-slaap/ onrustige slaap: dit is ongeveer het eerste halfuur van de slaapcyclus. De baby is dan vaak nog onrustig, beweegt nog veel en de ademhaling is onregelmatig. Dit is de fase waar de verwerking plaatsvindt en er nieuwe neurale paden worden aangelegd, de hersengroei vindt hier dus plaats.
- NREM- slaap/ diepe slaap: dit is ongeveer het laatste kwartier van de slaapcyclus. Hier beweegt de baby nauwelijks en is de ademhaling regelmatig. Deze slaap is belangrijk omdat hier het zenuwstelsel ontspant, het lichaam tot rust komt en er fysieke groei plaatsvindt.
Wees je bewust dat het slaappatroon van een baby die slapend in bed wordt gelegd, geleidelijk aan verstoord kan raken. (Vervuurt, 2019, p. 23)
- Wanneer je consequent je baby slapend op bed legt, zul je merken dat je baby zodra hij rond de 4 tot 6 weken is, na een half uur wakker wordt. Hij meldt zich huilend en laat zich niet meer terugleggen. Vaak is het hier het moment dat de hazenslaapjes aanvang beginnen te nemen.
- Rond de 6 weken wordt de baby al wakker op het moment dat hij op zijn rug wordt gelegd. Hier begint dan vaak de periode dat je je baby in slaap moet wandelen en wiegen, en hazenslaapje begint te doen op de arm. Het is hier waar de vermoeidheid kan gaan insluipen, waardoor het slapen alleen maar moeilijker wordt.
- Vanaf 3 maanden zal het zowel slapend, als al wakker neergelegd te worden, niet meer lukken en wordt er amper nog geslapen.
- Met 5 maanden kan de onrust ’s nachts ook toeslaan. Wanneer baby’s overdag niet goed slapen zul je merken dat het ’s avonds ook lastiger wordt….
En zo kom je in een vicieuze cirkel terecht. Iets wat je wilt voorkomen en gelukkig ook te voorkomen is.
Wat nu te doen?
Allereerst: zorg dat je innerlijk rustig bent en ruimte vrijmaakt.
Leer te letten op- en herkennen van de vermoeidheidssignalen. Maak je baby bij de eerste vermoeidheidssignalen klaar voor bed. Daarbij is het belangrijk dat je je baby vermoeid, maar nog wel wakker op bed legt. Op deze manier leert je baby aan zijn eigen slaapbehoefte te voldoen en wordt je baby uitgerust wakker. Als ook leert de baby geleidelijk aan de prikkelverwerking zelf te reguleren, wat weer bijdraagt aan het stimuleren van eigen autonomie en zelfstandigheid.
Signalen waaraan je kunt zien dat je baby moe wordt:
- Wegkijken
- Wrijven in ogen
- Aan oor zitten
- Gapen
- Huilerig
- Drukker worden
- Bleek worden
- Rode wenkbrauwen
Wees je bewust dat de meeste baby’s vaak wel even 5 tot 10 minuten jengelen of huilen voordat ze in slaap vallen. Het is vaak een ontlading en daarna vallen ze ineens in slaap. Hiermee bedoel ik niet overstuur huilen, dan is er wat anders aan de hand en heeft je kindje je wel echt even nodig.
Heeft je baby toch wat hulp nodig? Hier volgen een aantal tips:
- Stem je af op je baby, vanuit je intuïtie zul je vaak al voelen wat je baby nodigt heeft
- Leg je baby in een rustige omgeving
- Mocht je je baby rustig hebben gemaakt op je arm, leg je baby dan eerst voorzichtig op de zij en rol dan rustig naar de rug
- Praat op zachte lage toon
- Maak langzame bewegingen
- Let op je ademhaling en hartslag, zorg dat deze rustig zijn
- Minimaliseer prikkels
- Doe de gordijnen (half)dicht
- Leg je hand op de borst en beweeg mee/ leg hand rond gezicht of op voorhoofd, laat je baby je nabijheid voelen.
- Bij onrustige armen, leg deze in 90 graden langs gezicht en geef lichte tegendruk.
- Blijf op je ademhaling letten
- WEES AANWEZIG IN EEN LIEFEVOLLE STAAT VAN ZIJN
Mocht je toch nog met vragen zitten of persoonlijke begeleiding willen ontvangen? Neem dan contact met mij op.
Bron: Vervuurt, K. (2019, 2020). PrikkelProofPlan. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
